- Gerard Smetsers, Oirschots architect
- Je radio of je leven
- Architect Jan Beks 1895-1953 (deel 1)
- Architect Jan Beks 1895-1953 (deel 2)
- Salomo
- Peter, Frans, en Hans Beks over de verwoesting van de Oirschotse kerk
- Reactie van Pastoor de Vries
- Het Herstel van de Oirschotse St. Pieter
- Lenie
- D-Day; 6 juni 1944
- Evacuatieperiode
- Ervaringen van Luce van Hout over de evacuatieperiode
- Theo Schut over het drama in zijn ouderlijk gezin
- Verhaal van “Balsvoort” in het boek “Een dorp in de oorlog”
- Mijn herinneringen aan Theo Schut
- Waar ligt Balsvoort
- Groots eerbetoon van de Gemeente Oisterwijk aan de gebroeders Schut
- Interview Dr. Hagemeijer
- De verwoeste Sint Pieter in beeld door Martien Coppens
- Burgemeester Eduard Steger
- Het Internationaal Tweelingencongres
- de Oirschotse markt in de jaren vijftig
- Oirschot bevrijd
- De Burgemeestersfamilie Smulders
- Piet Smulders, burgemeester van Someren
- Jan Smulders, burgemeester van Oost- West- en Middelbeers
- Het lot van Burgemeester Jan Smulders deel 1
- Het lot van burgemeester Jan Smulders deel 2
- Sjef Smulders, burgemeester van Vessem C.A.
- Truus Smulders Beliën, de eerste vrouwelijke burgemeester van Nederland
- Oorlogsherinneringen van Oirschottenaar Jan Schrauwen (deel 1)
- Oorlogsherinneringen van Oirschottenaar Jan Schrauwen (deel 2)
- Een vliegtuigcrash
- Het verhaal van de vijfennegentig jarige Piet Swaans
- De geschiedenis van de Spoordonkse watermolen (deel 1)
- De geschiedenis van de Spoordonkse watermolen (deel 2)
- De geschiedenis van de Spoordonkse watermolen (deel 3)
- De geschiedenis van de Spoordonkse watermolen (deel 4)
- De Jumelages van de gemeentes Oirschot/De Beerzen met Wschowa en Damaslawek (deel 4)
- Arie Abbenes bespeelde onlangs nog eens het carillon van de Sint Petrusbasiliek
- 'Fusie tussen Best en Oirschot? De deur staat altijd open'
1. Gerard Smetsers († 10-06-2015), Oirschots architect
Gerard Smetsers was lange tijd voorzitter van de heemkundekring en in 2012 gaf hij bijgaand interview. Hij was architect en was o.a. verantwoordelijk voor de opbouw van de spits op de toren van Best, die tijdens de oorlog eraf was geschoten. Hij had daar slapeloze nachten van. En tenslotte zijn werkzaamheden bij een architectenbureau in Amsterdam, waar ze hem vroegen om daar te gaan wonen. Hij vond Amsterdam op z’n mooist als hij in de trein zat naar het zuiden. Hij was Oirschottenaar in hart en nieren.
2. Je radio of je leven
Hans Beks, wonende in het centrum van Oirschot, inmiddels al aardig in de tachtig, heeft de tweede wereldoorlog van zeer nabij meegemaakt en weet daar interessant en zeer gedetailleerd over te vertellen. En dat is ‘Brabant remembers’, een organisatie die in het leven is geroepen om de 75-jarige bevrijding in 2019 te gedenken, niet ontgaan. Door Omroep Brabant zijn daar opnames van gemaakt. Bij het protestants kerkje, vlak bij zijn vroegere woning. In bijgaand verhaaltje wat foto’s en de tekst met foto van zijn vader. Klik hier om het interview met Hans Beks op Omroep Brabant te zien.
3. Architect Jan Beks 1895-1953 (deel 1)
In twee delen wordt de geschiedenis beschreven van Jan Beks. Hij was een gerenommeerd architect met een groot hart voor de Oirschotse samenleving. Hij was lid van diverse organisaties en had het vermogen om op originele wijze het woord te voeren. Door een scooterongeluk overleed hij in 1953. Oirschot was in rouw.
4. Architect Jan Beks 1895-1953 (deel 2)
In deel 2 van de geschiedenis van Jan Beks wordt stilgestaan bij zijn oorlogservaringen. Met een paar foto’s van zijn gezin. Zijn plotselinge overlijden door een verkeersongeluk leidde tot een ‘In Memoriam’ van de redactie van het in die tijd in Oirschot verschijnend weekblad “Streekbelangen”.
5. Salomo
Hans Beks zocht in die spannende oorlogsjaren als 10-jarig ventje troost bij een varken, dat achter in de tuin in een hok stond. Hij schreef op latere leeftijd een emotioneel verhaaltje over wat dat varkentje toen voor hem betekende.
6. Peter, Frans, en Hans Beks over de verwoesting van de Oirschotse kerk
Als jonge knapen holden Peter, Frans en Hans Beks naar de markt in Oirschot om de beschieting en als gevolg daarvan het in brand vliegen van de kerk van nabij mee te maken. Het inferno van de hitte, het knetteren van het brandende hout, het instorten van de kerk en het naar beneden vallen van een derde gedeelte van de toren maakten ze van nabij mee. In een aangrijpend verhaal beschrijft Hans Beks wat zij toen beleefden.
7. Reactie van Pastoor de Vries
Pastoor Th. de Vries was toen pastoor in de kerk van de parochie Sint Petrusbanden. Uitgebreid doet hij verslag van de verwoesting van de kerk in het ‘Liber Memorialis’.
8. Het Herstel van de Oirschotse St. Pieter
In het boek ‘Een dorp in de oorlog’ van Frans Beks en Piet Machielsen over de oorlogsjaren in Oirschot wordt het bombardement en het herstel van de Oirschotse St. Pieter uitgebreid beschreven. Hiervan een korte samenvatting.
9. Lenie
De kerk was verwoest. De oorlog zou heviger worden was de verwachting. Iedereen die te dicht bij het dorp geëvacueerd was, moest zijn onderkomen verderop zoeken. De familie Beks verliet Hannes van Hooff aan de Oude Grintweg en ging naar Oisterwijk en vond daar onderdak bij de boerderij “Arbeid Adelt”. Maar dat duurde maar één nacht. Want de verschrikkingen die zij die eerste nacht doormaakten waren zo vreselijk, dat zij meteen op zoek gingen naar een ander evacuatieadres. Wat de familie Beks tijdens haar Oisterwijkse evacuatieperiode meemaakte, verwoort Hans in het verhaaltje ‘Lenie’.
10. D-Day; 6 juni 1944
Het lang verwachte offensief van de geallieerde legers om Europa te bevrijden van het juk van de meedogenloze bezetter maakte veel reacties los. Het persoonlijk relaas van Jan Kuijpers op 6-jarige leeftijd en de Zeeland-razzia van 8 juni 1944.
11. Evacuatieperiode
Oirschot was ten zuiden van het Wilhelminakanaal bevrijd. Ten noorden daarvan was nog in Duitse handen en de verwachting was dat er nog flink gevochten zou moeten worden. Met als resultaat dat iedere bewoner van het centrum van Oirschot zijn huis moest verlaten en op zoek ging naar een evacuatieadres. De belevenissen van Jan Kuijpers worden in dit verhaaltje beschreven.
12. Ervaringen van Luce van Hout over de evacuatieperiode
Luce van hout woonde op het Laageind. Vijf kilometer uit het centrum van Oirschot. En zag als 15-jarig meisje de op zoek zijnde dorpelingen naar een evacuatieadres. Bij haar op de boerderij en bij de buren links en recht waren maar liefst 170 evacués ondergebracht. Hoe het daar aan toeging beschrijft zij in dit verhaaltje.
13. Theo Schut over het drama in zijn ouderlijk gezin
De familie Schut hielp onderduikers en dacht ook deserteurs ter wille te zijn door ze onderdak te geven op de afgelegen boerderij Balsvoort. Dit was echter een valstrik en die eindigde in een verschrikkelijk familiedrama. In een interview met de oudste zoon Theo in 1992 doet hij verslag van het geweldige leed dat zijn familie in de oorlog heeft getroffen.
14. Verhaal van “Balsvoort” in het boek “Een dorp in de oorlog”
In het boek “Een Dorp in de oorlog” wordt in een korte samenvatting verslag gedaan van wat er in Balsvoort heeft plaatsgevonden.
15. Mijn herinneringen aan Theo Schut
Theo Schut zat bij mij in dezelfde klas van de lagere school. Door zijn omvang, hij was dik, viel hij erg op. Hij was zeer intelligent en de beste van de klas. Maar hij had weinig zelfvertrouwen en was timide en werd dikwijls gepest. Met bijna fatale gevolgen.
16. Waar ligt Balsvoort
De boerderij van de familie Schut lag in Balsvoort. Een voormalig gehuchtje gelegen in de driehoek Oirschot, Oisterwijk en Boxtel, midden in de Kampinase heide. Hier wat foto’s en beschrijvingen van het gebied.
17. Groots eerbetoon van de Gemeente Oisterwijk aan de gebroeders Schut
Het beeldengroepje van de familie Schut, geplaatst op eigen grond ter herdenking van de moord op Hein en Bernard Schut en waar de vrouw van Bernard zoveel troost en rust vond, werd in 1998 overgenomen door de gemeente Oisterwijk. De gemeente Oirschot heeft jarenlang gestreden tegen de plaatsing van dat beeldengroepje. Dit tot groot verdriet van de familie. De gemeente Oisterwijk heeft toen op grootse wijze dit beeldje in ere hersteld op het Bevrijdingsplein en er is zelfs een straat naar de gebroeders genoemd: Gebroeders Schutstraat. Bovendien is op ‘You tube’ bij ‘Oisterwijk in beeld’ onder het icoontje; ‘historie verzetsstrijders’ een mooie film te zien, die gemaakt is over het drama van de familie Schut.
18. Interview Dr. Hagemeijer
Dokter Hagemeijer was als arts in de oorlog erg begaan met de bevolking. In 1994 bij de 50-jarige bevrijdingsherdenking heeft hij een uitgebreid interview gegeven. In dit interview breekt hij een lans voor personen, die in oorlogstijd niet helemaal juist hebben gehandeld. De persoonlijke situatie en de uitzichtloosheid ervan is dikwijls de oorzaak dat men niet anders kon handelen. Een samenvatting.
19. De verwoeste Sint Pieter in beeld door Martien Coppens
De verwoesting van de Oirschotse St. Petruskerk was enorm. En het had grote invloed op de overwegend katholieke bevolking. Martien Coppens heeft voor de oorlog prachtige foto’s gemaakt van de beroemde Koorbanken. Na de oorlog kwam hij terug om de totaal vernielde kerk te fotograferen.
20. Burgemeester Eduard Steger
Burgemeester Eduard Steger was burgemeester van Oirschot van 26 april 1938 tot en met 28 oktober 1967. Bijna dertig jaar is hij burgemeester geweest van Oirschot. Hij was een opvallende persoonlijkheid en gedurende die tijd heeft hij heel veel gedaan voor Oirschot. Hij kwam uit een vooraanstaand milieu uit Amsterdam en aan zijn manier van optreden en vooral ook zijn taalgebruik was voor de eenvoudige Brabander in het begin maar moeilijk wennen.
21. Het Internationaal Tweelingencongres
In 1955 organiseerde Oirschot een Internationaal Tweelingen congres. Dit werd een geweldig succes. Ondanks veel bezwaren vanuit de katholieke kerk en met name van Deken de Vries, die toen Deken-pastoor was van de Sint Petrus-parochie. De internationale belangstelling was overweldigend. En de landelijke pers was volop aanwezig. ‘Op iedere Tweeling een persfotograaf’ vermelde een krant uit die tijd. Zelfs de landelijke televisie, die toen nog in de kinderschoenen stond maakte daarvan een reportage.
22. de Oirschotse markt in de jaren vijftig
Van speelplaats naar parkeerplaats. Dit centrale punt van Oirschot wordt door velen beschouwd als het mooiste plein van Brabant. De bekende fotograag Martien Coppens heeft de markt en de schitterende kerk dikwijls gefotografeerd. Het was de speelplaats voor de jeugd. Auto’s waren er toen bijna niet. En gezelligheid was er ook, want de harmonie deed haar best door in de zomerdag op de kiosk serenades te brengen en door wekelijks daar haar repetities te houden.
23. Oirschot bevrijd
Officieel is aangenomen dat Oirschot op 24 oktober 1944 om 13.00 uur is bevrijd. Dit is officieel door het gemeentebestuur van Oirschot aan het provinciebestuur medegedeeld. In 1994 is door zowel Oirschot als de Beerzen, toen nog een zelfstandige gemeente, uitgebreid gevierd dat de beide gemeenten vijftig jaar zijn bevrijd. In beide gemeenten is toen een herdenkingsboek over de oorlog verschenen, waar veel onderzoekwerk aan vooraf is gegaan. In dit verhaaltje wordt aandacht besteed aan deze uitgaven. Verder is er een authentieke documentaire gemaakt over de opmars van de troepen vanuit Best, toen gelegen in het hart van de operatie Market Garden, richting Oirschot, Spoordonk, Moergestel, Hilvarenbeek, Oisterwijk en Tilburg. In deze documentaire wordt ook vastgelegd dat de opperbevelhebber Generaal Dwight Eisenhouwer een bezoek brengt aan Breda en Tilburg.
24. De Burgemeestersfamilie Smulders
Oost- West- en Middelbeers is van 1831 tot 1966 bestuurd door een lid van de familie Smulders. Deze Smulderstraditie beslaat in totaal 135 jaar. Gedurende die jaren ontwikkelde de gemeente zich van een verzameling boerderijen en een paar gehuchtjes zoals Steenfort en Huijgevoort tot een echt dorp. In dit verhaal een overzicht van de burgemeesters, die allen de naam Smulders dragen. Twee burgemeesters van deze familie zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog vermoord: Piet en Jan.
25. Piet Smulders, burgemeester van Someren
Burgemeester Piet Smulders werd door een kroegbaas uit Asten verraden. Hij werd op 14 augustus 1944 van zijn bed gelicht en meegenomen. Met nog zes anderen werden ze in een auto gestopt. In een bosrijke omgeving stopte de auto. Zij moesten uitstappen en voor de brandende koplampen gaan staan. Daar werden zij doodgeschoten. Eén overleefde de aanslag. Wie was Piet Smulders en wat betekende hij voor de gemeente Someren?
26. Jan Smulders, burgemeester van Oost- West- en Middelbeers
Burgemeester Jan Smulders was een zeer aimabel en geliefd persoon in de Beerzen. Hij trouwde met Truus Beliën uit Oirschot. Zij kregen samen vier kinderen en gedurende de oorlogstijd weigerde hij mensen op te geven voor de Arbeitseinsatz. Hij werd ter verantwoording opgeroepen om naar Vucht te komen, waar de residentie van de “Beauftragte’ van de provincie Noord Brabant was gevestigd. Hij is nooit meer teruggekomen.
27. Het lot van Burgemeester Jan Smulders (deel 1)
Jan Smulders kreeg op 5 juli het telegram om zich op 6 juli in Vucht te melden Met zes andere burgemeesters zijn ze met de trein naar Vucht gereisd. Frans Beliën, de broer van zijn vrouw reisde mee. Hij doet verslag wat er allemaal tijdens die reis gebeurde. Ook was Jan nogal laconiek tegenover zijn vrouw Truus over dit bericht. Verslag van de laatste avond en nacht in huize Smulders.
28. Het lot van Burgemeester Jan Smulders (deel 2)
Nadat Jan Smulders een tijdje in Vught heeft gezeten werd hij overgeplaatst naar Westerborg. Vandaar werd hij verder op transport gesteld naar diverse concentratiekampen in Duitsland. Door de opmars van het bevrijdingsleger moesten de kampbewoners steeds weer lange marsen afleggen naar verder gelegen concentratiekampen. In de buurt van Flossenbürg kon Jan niet meer verder, viel en werd ter plaatse dood geschoten.
29. Sjef Smulders, burgemeester van Vessem C.A.
Sjef Smulders was in de oorlogsjaren ambtenaar op de secretarie van de gemeente Oirschot. Tot 1944. Toen werd hij waarnemend burgemeester van Vessem. Later burgemeester. Hij speelde een belangrijke rol in het Oirschotse, Beerse en Vessemse verzet. Zijn grote verdienste in het verzet heeft veel mensen geholpen. Hoe functioneerde het verzet en hoe lukte het om de NSB gemeentesecretaris van Vessem te laten verdwijnen. Hier het verhaal.
30. Truus Smulders Beliën, de eerste vrouwelijke burgemeester van Nederland
Truus Smulders Beliën, de vrouw van Jan Smulders werd na de oorlog benoemd tot burgemeester van Oost- West en Middelbeers. Zij werd de eerste vrouwelijke burgemeester van Nederland. Haar leven als burgemeester tot haar dood in 1966.
31. Oorlogsherinneringen van Oirschottenaar Jan Schrauwen (deel 1)
Jan Schrauwen werd op 19 jarige leeftijd in 1942 door de Duitsers opgepakt om in Duitsland te moeten gaan werken. Hij heeft in Duitsland een verschrikkelijke tijd moeten doormaken. Hij was op het laatst gelegerd in een barakkenkamp dat naast een concentratiekamp lag. Wat hij daar zag, konden zijn ogen haast niet geloven. Tijdens een bombardement op het kamp door het Amerikaanse leger lag hij ondergedoken in een schuilkelder. Dat heeft zijn leven gered.
32. Oorlogsherinneringen van Oirschottenaar Jan Schrauwen (deel 2)
In deel 2 verteld Jan over zijn vlucht uit dat kamp en de ontberingen en verschrikkingen, die hij onderweg heeft moeten meemaken. Uiteindelijk is hij door het Amerikaanse Leger gered. En kon hij op transport worden gezet naar Nederland. Het weerzien met zijn familie na ruim drie jaar, in April 1945, was enorm emotioneel. Want niemand had gedacht dat hij nog ooit terug zou komen.
33. Het uitzonderlijke verhaal van een neergestort vliegtuig in Oostelbeers
Op 17 September 1944 tijdens WOII stortte in Oostelbeers een oorlogsvliegtuig neer. Een Dakota. Dit vliegtuig vertrok vanuit Engeland met 20 personen aan boord, waarvan 14 parachutisten en 6 bemanningsleden. Nadat het vliegtuig de 14 parachutisten boven Veghel had gedropt, keerde het om, werd geraakt en stortte in Oostelbeers neer. Vier bemanningsleden konden zich met de parachute redden. De piloot en de kapitein lieten hierbij het leven. Dit verhaal vertelt de omzwervingen van de vier overgebleven bemanningsleden in Oirschot en het ongelooflijke verhaal van Domitrovitch, een van de gereddenen een jaar later in 1945.
34. Het verhaal van de vijfennegentig jarige Piet Swaans
Piet Swaans is 95 jaar (in 2020) en heeft een bewogen leven achter de rug. Hij praat daar graag over en zijn heldere geest kent nog ieder detail uit zijn jeugd, dat voor een groot gedeelte vóór de Tweede Wereldoorlog afspeelde. Hij is in 1925 geboren op een boerderij aan de Mousten in Oirschot en kwam uit een groot boerengezin. Waar in die tijd veel armoede heerste. In dit verhaal neemt hij ons mee met zijn belevenissen tot het moment dat hij opgeroepen wordt om het vaderland te dienen in Nederlands Indië.
35. De geschiedenis van de Spoordonkse watermolen (deel 1)
De Spoordonkse Watermolen behoort tot de oudste monumenten van Oirschot. De exacte datum van de bouw is niet meer te achterhalen. Uit documenten daterend uit 1453 blijkt dat de molen vroeger een houten gebouw moet zijn geweest. In dit eerste deel wordt hoofdzakelijk aandacht besteed aan de eigendomsverkrijging door de familie van Esch in 1900. De huidige eigenaar Emile van Esch vertelt hierover. Vooral ook over de bijzondere wijze waarop hij, als vierde generatie de molen binnen de familie in zijn bezit kreeg.
36. De geschiedenis van de Spoordonkse watermolen (deel 2)
In deel 2 wordt aandacht besteed aan een stuk ontwikkelingsgeschiedenis van de omgeving van de molen. De ruilverkaveling Oirschot-Best heeft drastisch ingegrepen in het nut van deze particuliere watermolen. De molen functioneerde al jaren niet neer en had geen functie. Die moest maar verdwijnen was het standpunt van allerlei overheidsinstanties. Dat was tegen het zere been van Sjef, de vader van Emile. Hij weigerde en ondanks het jarenlange juridische getouwtrek over de liquidatie van de watermolen hield hij stand tot zelfs aan de Hoge Raad aan toe. Daar kreeg hij uiteindelijk het gelijk aan zijn kant en mocht hij het stuwrecht voor zijn molen handhaven. De bijzondere wijze waarop dit gebeurde is in dit deel te lezen.
37. De geschiedenis van de Spoordonkse watermolen (deel 3)
In dit deel aandacht aan de renovatie van de Watermolen, waar Emile als jonge eigenaar, hij was pas 27 jaar, aan de slag kon. De Watermolen was in 1984 toen zijn vader stierf een totale ruïne. En Emile werd opgezadeld met de opdracht om de watermolen in zijn oude staat terug te brengen en te laten functioneren. Deze opdracht was bepaald geen sinecure. Met behulp van architect Louis De Kok en het landelijk hoofd van de Rijksdienst Monumentenzorg, die eens polshoogte kwam nemen, kwam er voldoende subsidie om met deze bijzondere opdracht te kunnen starten.
38. De geschiedenis van de Spoordonkse watermolen (deel 4)
In dit laatste deel aandacht aan de totale verandering van het landschap rond de molen tot natuurlandschap. En de uitdrukkelijk wens van Monumentenzorg en van de Provincie om bij deze totale verandering, maar ook voor deze unieke en in prima oude staat herstelde en goed functionerende watermolen een ontmoetingscentrum voor de toerist te realiseren. Maar dat ging niet van een leien dakje. Er werd een schitterend ontwerp gemaakt door de Oirschotse Architect Toon Bullens. Dit ontwerp was zo uniek dat Toon daarvoor de Provinciale Welstandsprijs kreeg. Maar van deze ereprijs konden ze maar een paar maanden genieten. Want korte tijd later keurde een andere instantie binnen de provincie het ontwerp in z’n geheel af als niet passend in het landschap. De gemeente deed er nog een schepje boven op door weer korte tijd later Emile de gemeentelijke cultuurprijs 2002 te verlenen. Het geeft een aardig inkijkje hoe overheidsinstanties met elkaar functioneren. En Emile kon het niet laten om over al dat gedoe een stukje te laten verschijnen in een plaatselijk blad. Uiteindelijk, maar jaren later is er dan toch een zeer geslaagd ontmoetingscentrum achter de molen tot stand gekomen.
39. De Jumelages van de gemeentes Oirschot/De Beerzen met Wschowa en Damaslawek (deel 4)
Het is inmiddels 35 jaar geleden dat de Nederlandse Regering samen met de provincies, de gemeentes opriepen om vriendschapsbanden aan te gaan met gelijksoortige gemeentes in Polen. Polen had zich in die tijd met veel moeite weten te ontworstelen aan het communistisch regime uit Moskou.
40. Arie Abbenes bespeelde onlangs nog eens het carillon van de Sint Petrusbasiliek
Arie Abbenes is beiaardier en misschien wel de beste carillonbespeler van Nederland. Oirschot heeft ruim 35 jaar lang kunnen profiteren van deze klokkenspel-virtuoos als bespeler van het carillon van de Oirschotse St. Petrusbasiliek. Op 31 december 2014 nam hij afscheid. Zijn verhuizing toen naar Texel was daarvan de oorzaak. Naast het bespelen van het carillon in Oirschot was hij ook beiaardier in andere plaatsen. o.a. van de Domtoren in Utrecht. En hij gaf ook les. Onlangs keerde hij even terug om het door hem zo geliefde carillon nog eens te bespelen.
41. 'Fusie tussen Best en Oirschot? De deur staat altijd open'
Gaat het dan eindelijk gebeuren: een fusie tussen Oirschot en Best? Het Eindhovense onderzoeksbureau & Van de Laar heeft deze mogelijkheid onderzocht en komt tot de conclusie dat dit samengaan het meest voor de hand ligt. Het ED opende zaterdag 3 juni met bovenstaande opmerking boven een artikel, dat hierop betrekking had. Met de conclusie dat beide gemeentes niet afwijzend hierop hebben gereageerd.